Cultuur
“Cultuur is een oneindige dialoog die ons verrijkt door ons te voeden met ervaringen, kennis en vooral uitwisselingen van gedachten.” *)
Bij cultuur gaat het om de sector van kunst, cultuur en erfgoed. Maar cultuur gaat evenzeer over de wijze waarop de mensen in de organisatie met elkaar samenwerken: de organisatiecultuur.
Organisatiecultuur
Mijn ervaring heeft me geleerd dat cultuur het resultaat is van hoe mensen met elkaar in de dagelijkse praktijk van de organisatie omgaan en hoe dit is geëvolueerd uit het verleden. Veranderen van cultuur vereist daarom een doordacht proces van veranderen van werkwijzen, van manieren van doen en vooral ook van communiceren, totdat een volgende fase van omgaan met elkaar goed is verankerd in de hoofden van de mensen. Duurzaam veranderen van cultuur lukt niet met ‘kunstjes’; helaas blijven veel organisaties dat toch proberen. Het vereist een aanpak die is gebaseerd op logica en begrip van hoe de manieren van doen en communiceren van de organisatie in elkaar zitten: de ratio achter de organisatiecultuur. Van belang is die wijzen van werken en communiceren samen met de mensen uit de organisatie te herontwerpen en hun te begeleiden bij het toepassen en internaliseren van de nieuwe cultuur. En dat natuurlijk op een wijze die aanspreekt en verleidt.
Cruciaal is dat de organisatiecultuur naadloos aansluit bij de resultaten die de organisatie wil bereiken in de samenleving.
Ik heb een belangrijk deel van dit gedachtengoed uitgewerkt in mijn boek ‘Succesvol doelen bereiken’.
De cultuursector
De cultuursector is binnen het publieke en private domein een bijzondere branche. Zij biedt mensen immateriële waarden. Maar anders dan bijvoorbeeld bij het onderwijs en de zorg is in de cultuursector weinig gereguleerd door de overheid. De sector biedt inspiratie, beleving, verrassing en ontspanning. Dat beïnvloedt ook de interne organisatiecultuur en -taal . Vrijwel geen andere branche kent zoveel vrijdenkers en gemotiveerde medewerkers. Er is intern een voortdurende zoektocht naar balans tussen het culturele en het zakelijke ondernemerschap, waarbij vaak, maar niet altijd, de zakelijke kant het zwakst ontwikkeld is.
In deze zoektocht bestaat de uitdaging erin de ratio te expliciteren achter de cultureel-maatschappelijke doelstellingen van de organisatie en achter de manieren van doen en communiceren binnen de organisatie.
Specifiek voor voor culturele en maatschappelijke instellingen heb ik de ‘Culturele waardenkaart’ ontwikkeld.
*) Carlo Rovelli, Helgoland, Nederlandse vertaling tweede druk maart 2021, p 151.